Soja; de magische boon?

In mijn vorig blog heb ik het gehad over zuivel en zuivelvervangers. Ik heb toen sojaproducten niet genoemd. Hoe zit het nou precies met soja? Is het slecht of juist goed voor je? Vroeger werd het gezien als DE geweldige zuivelvervanger, maar inmiddels is men daar ook wel op terug gekomen....

Hoe zit het nou precies met soja? 


Sojabonen zijn peulvruchten die voorkomen in oostelijk Azië. Alle Aziatische keukens die soja gebruiken fermenteren de bonen voor het koken en voor ze te consumeren. Daar is het algemeen bekend dat soja  "giftig" is en dat het gistingsproces het "gif” verwijdert.


De ongelooflijk hoge vraag naar soja in het Westen begon met de uitvinding van plantaardige olie en transvet (onverzadigd vet, voornamelijk gemaakt in fabrieken) en heeft geleid tot de komst van de geïndustrialiseerde genetisch gemodificeerde sojaproductie. Terwijl de Aziatische culturen alleen de hele en gefermenteerde sojaproducten gebruiken, worden in de westerse wereld  de bonen gesplitst in twee verschillende voedselproducten sojaolie en sojaeiwit (op etiketten vaak sojaeiwit isolaat, sojaeiwit concentraat, getextureerde plantaardige eiwit of gehydrolyseerd plantaardig eiwit genoemd). 
Deze  stoffen zijn vrij veel te vinden in alle bewerkte voedingsproducten. En daarom eten we in het Westen veel meer soja dan mensen in Azië. 



Wat is het probleem met soja?

• ·       De sterk geïndustrialiseerde verwerking van soja wordt gedaan in aluminium tanks. Het aluminium lekt vervolgens in de sojaproducten die worden verkocht voor menselijke consumptie. Aluminium  is giftig voor ons zenuwstelsel en nieren. Dus probeer alle verwerkte soja te vermijden.
• ·       Een misverstand is dat het kiezen van soja in plaats van dierlijk voedsel  een meer duurzame en milieuvriendelijke keuze is. Maar de industrialisatie van de productie van soja in het Westen heeft geleid tot genetische modificatie van gewassen (ongezond voor zowel mensen, dieren en planten die in de omgeving groeien), ontbossing van regenwoud en een gebruik van grote hoeveelheden pesticiden.
• ·       Soja bevat enkele bekende anti-voedingsstoffen; fytaten, enzymremmers en goitrogenen. 
Hoewel alle planten een aantal anti-voedingsstoffen bevatten om zichzelf te beschermen en te reproduceren, heeft soja veruit de meeste. Fytaten binden aan mineralen in ons spijsverteringskanaal en kunnen absorptie van voedingsstoffen blokkeren. De enzymremmers maken de niet-gefermenteerde sojabonen zeer moeilijk te verteren en goitrogenen kunnen  de productie van schildklierhormonen blokkeren. Er zijn verschillende studies die aantonen dat schildklier aandoeningen kan veroorzaken, vooral bij vrouwen.
• ·       Een aantal studies suggereren dat soja-isoflavonen bij vrouwen het risico op borstkanker konverminderen, maar tal van andere studies  koppelen soja (vooral soja-olie vanwege het hoge gehalte aan omega-6) juist aan borstkanker. Zeer tegengestelde bevindingen inderdaad! Totdat er meer bekend is hierover, zou ik voorzichtig zijn met de consumptie van soja als gezonde voeding.
• ·       Soja allergie en intolerantie neemt steeds meer toe, waarschijnlijk is dit te wijten aan zowel de genetisch gemanipuleerde soja uit het Westen en overconsumptie. Sommige mensen kunnen zelfs geen vlees, gevogelte, vis en eieren van dieren consumeren  die gevoed zijn met soja. Deze genetisch gemanipuleerde  soja in veevoer is een groot probleem. Dieren zijn net  als mensen niet in staat om grote hoeveelheden soja consumeren. Hierdoor worden ze ziek en dit leidt weer tot een verhoogde behoefte aan antibiotica.

Maar hoe komt men er dan bij dat soja juist goed voor je is?


Traditioneel bereid, is soja erg lekker,  voedzaam en gezond. Gefermenteerde sojaproducten zijn zelfs een probiotica! Het fermentatie proces vermindert het niveau van de gevaarlijke antivoedingsstoffen zoals ik hierboven heb genoemd. 

Kies dus alleen voor biologische en gefermenteerde sojaproducten en voor traditioneel bereide en ongepasteuriseerde sojasaus. Omdat tegenwoordig bijna iedere supermarkt producten als biologisch bestempeld (en je steeds vaker hoort dat dit niet klopt, neem het zekere voor het onzekere en koop je sojaproducten bij een erkende biologische supermarkt of reformwinkel. 

Conclusie: zo af en toe wat soja (bijvoorbeeld miso soep, tempeh of tofu) kan echt geen kwaad, zolang je bewust (dus biologisch) kiest en het niet dagelijks gebruikt. 

Eet smakelijk!

Melk: De Witte Sloper

Wie is er niet opgegroeid met de slogan: Melk, De Witte Motor?
Als we dit moeten geloven zou zuivel een groot onderdeel zijn van gezonde voeding. Het zou ons voorzien van essentiële voedingsstoffen, het versterkt onze botten en gaat osteoporose tegen.
Maar ... is dit echt waar? Hebben wij zuivel nodig en is het echt zo gezond voor ons?
De waarheid ligt iets anders. Zuivel kan leiden tot talloze gezondheidsproblemen en kan voor meer kwaads dan goeds zorgen en dat komt hierdoor:

·        Melk bevat lactose.
Lactose is een disacharide (dubbelsuiker) die dus bestaat uit twee suikermoleculen. Eén van die moleculen kan de darmwand passeren, de ander (glucose) blijft achter.
Het eiwit dat je nodig hebt om lactose op te nemen is lactase. Alleen baby’s bezitten dit enzym, het verdwijnt naarmate je de zuigelingfase ontgroeit. De suikermoleculen die achter blijven in de darmwand trekken bacteriën aan. Nare bacteriën die je darmwand beschadigen. Dat kan leiden tot de ziekte van Crohn, maar ook tot maagzweren, diabetes en een hele reeks ziektes en aandoeningen, zoals migraine, constipatie of juist diarree, aften, acne, vermoeidheid, autistisch gedrag, concentratieproblemen en zelfs borst- en prostaatkanker.

·        Het is zuurvormend. 
Ons lichaam wil graag een neutrale pH-balans behouden: een niet te hoge zuurgraad en niet te veel alkaliteit (vermogen om zuren te neutraliseren).
Melk, zoals de meeste dierlijke producten, is zuurvormend voedsel. Dit betekent  wanneer je zuivel consumeert, je lichaam harder moet werken om weer een neutrale pH balans te krijgen.
Het doet dit door de alkaline (zuurbuffer) reserves in de vorm van calcium, magnesium en kalium, die zijn opgeslagen in je botten, eruit te “trekken”.  Het leegtrekken van deze reserves verzwakt je botten, waardoor ze meer vatbaar zijn voor fracturen. Melk drinken werkt dus absoluut niet  preventief tegen osteoporose zoals ons verteld is.  uit onderzoek is aangetoond dat in landen met de hoogste zuivelconsumptie ook de meeste gevallen van osteoporose voorkomen!
Melk beschermt ook niet tegen botbreuken. Regelmatig bewegen zorgt wel voor sterke botten.

·        Zuivel zit vaak vol  hormonen en antibiotica.
Over het algemeen, wanneer je melk drinkt, krijg je veel meer binnen dan alleen melk.  Melkveehouders injecteren hun melkkoeien met een genetisch gemanipuleerd groeihormoon om de melkproductie te verhogen. Door deze hoge melkproductie krijgen de koeien vaak last van ontstoken uiers, genaamd mastitis, wat vervolgens wordt behandeld met antibiotica.
Naast de groeihormonen en antibiotica, zitten zuivelproducten ook vaak vol met pus en bloed uit deze ontstoken uiers.

 
De kans is groot dat de reden waarom zuivel dan toch zo gepromoot wordt door de regering, die ons wil laten geloven dat (met name) onze kinderen melk nodig hebben om te groeien en sterke botten te krijgen, een economische achtergrond heeft. Je hoort veel kritische geluiden over een melkoverschot en de boeren die gesteund moeten worden met minstens twee glazen melk per dag.

Naast het feit dat zuivel dus niet goed voor ons is, is het nog slechter voor de dieren die ons ervan voorzien.
Melkkoeien krijgen ieder jaar een kalfje. Zo blijft hun melkproductie hoog. Ze worden kunstmatig geïnsemineerd, al vrij snel nadat ze zijn bevallen. Het merendeel van de geboren kalfjes is een ‘restproduct’: de stiertjes geven geen melk en groeien niet snel genoeg om er biefstuk van te maken. Zij worden geslacht voor kalfsvlees, na een kort leven in een dichte schuur. In de natuur blijft een kalf zes tot twaalf maanden bij de moeder. In de vee-industrie wordt hij echter direct weggehaald, zodat de moedermelk beschikbaar komt voor menselijke consumptie. Het kalf krijgt dus nooit moederzorg en staat de eerste weken alleen. Het krijgt geen afleiding, weinig ruimte en geen buitenlucht. Voor de export wil men blank kalfsvlees (in Nederland mag dit inmiddels niet meer verkocht worden). Hierdoor heeft tweederde van de kalfjes bloedarmoede door speciaal ijzerarm voedsel. De kalfjes worden in ellendige omstandigheden over lange afstanden vervoerd. Na 6 maanden worden ze geslacht.
De melk(moeder)koeien worden na ongeveer 3 a 4 jaar van constant zwanger zijn compleet uitgeput geslacht voor hun vlees. Dit terwijl koeien van nature 20 tot 25 jaar oud kunnen worden!

Hoe zit het met geiten- en schapenmelk?
Sommigen mensen die ervoor kiezen om koemelk te schrappen uit hun dieet gebruiken wel geiten- of schapenmelk omdat hun lichaam dit beter tolereert. Hoewel deze een vergelijkbaar lactosegehalte als koemelk bevatten, hebben ze wel een verschillend type caseïne-eiwit.
Caseïne bestaat in twee varianten, A1 beta-caseïne en A2 beta-caseïne, welke slechts door een aminozuur verschillen in hun eiwitketens. Mensen reageren slecht op de A1 beta-caseïne. Geitenmelk en schapenmelk missen de A1 beta-caseïne, daarom kunnen sommige mensen deze melk dus beter verdragen. Maar omdat de A1 en A2 eiwitten zo vergelijkbaar zijn, kunnen ook deze zuivelproducten nog steeds veel problemen veroorzaken.

Hoe zit het met biologische of rauwe melk?
Dit soort melk wordt gegeven door koeien die nog niet zijn geïnjecteerd met groeihormonen en antibiotica.
Rauwe melk is niet-gepasteuriseerde melk. Het pasteurisatie proces dient ertoe schadelijke bacterien te doden, maar doodt tegelijkertijd ook veel nuttige enzymen die van nature in melk aanwezig zijn. Een van die enzymen is het lactase enzym, wat betekent dat mensen die lactose-intolerant zijn wel rauwe melk kunnen drinken omdat het lactase enzym, wat nodig is voor het afbreken van lactose, dan in de melk zit. 

Wat kun je doen als je denkt dat je gevoelig voor zuivel bent?
Probeer eerst eens alle zuivel 30 dagen uit je dieet te schrappen en te kijken hoe je lichaam reageert. vervolgens voeg je de zuivel in verschillende vormen (melk, yoghurt, kaas) weer toe en ga je na hoe je lichaam dan reageert.
Ik zelf heb jaren geleden al besloten om alle zuivel te schrappen, behalve kaas. In de plaats van melk (in bijv. havermout of bij het bakken van pannenkoeken) gebruik ik rijst- of amandelmelk.
Als je besluit om te zuivel helemaal te schrappen, wees dan niet bang voor een calcium tekort! Er zijn tal van andere natuurlijke bronnen van calcium die je aan je dieet kunt toevoegen, zoals amandelen, boerenkool, sinaasappels, broccoli, vijgen, spinazie, sesamzaad en tofu. En als melkvervanger kun je het volgende eens proberen: rijst-, amandel-, hennep- en kokosmelk.

Misschien mis je sojamelk als melkvervanger in het bovenste rijtje…
Soja is een inmiddels al bijna net zo omstreden product als zuivel. Hier volgende keer meer over J